Medlemsbiler: | <- 1962 | A-Body | B-Body | C/D-Body | E-Body | F/J/M/R- Body | Øvrige biler |

Choose language

Månedens utvalgte bil juli 2014

1929 Chrysler Serie 65 Roadster

Bakgrunn
Spolar vi langt tilbake fekk eg min fyrste Chrysler donert av bestefaren min rundt 1974, ein 1929 modell Serie 65 som eg restaurerer på enno, 40 år seinare. Då bestefarsbilen var ombygd frå Roadster til Delivery på 50-talet og i tillegg var veldig ukomplett (eit håplaust vrak er vel ganske dekkande uttrykk), har eg heile tida sidan vore på utkikk etter delebilar og anna frå 1929. Norske 1929-modellar med andre karosseri blei kjøpt inn i 1979 og 1993 utan at det hjalp så mykje på den store problemstillinga at eg ikkje visste korleis bilen skulle sjå ut i detalj. Etter å ha arva ei snill tante, begynte eg i 1999 å avertere etter ein Roadster gjennom WPC-klubben i USA, og fekk etterkvart napp i Pennsylvania på eit avsovna objekt som skulle vere komplett med mykje bra arbeid gjort. Dèt seier dei sjølvsagt alltid, men det endte no med at eg kjøpte bilen basert på bilete og fekk den sendt til Bergen hausten 2000, med gode tankar om å bruke han som delebil. Vel heime fekk eg bilen til å både starte og stoppe, etter å ha oppdaga at førre eigar hadde kopla minus til jord, og dermed hadde greidd å reversere polariteten på batteriet! På dette tidspunktet hadde eg og bestemt meg for at bilen var for god til å hogge, og at eg skulle difor berre kopiere karosseriet på denne når eg restaurerte bilen etter bestefar. Neste steg i feil retning var at eg kjøpte argument om at det ville vere enklare å restaurere begge to, då kunne eg drive serieproduksjon og denne frå Pennsylvania ville vere mykje enklare å selje i god stand - enn som eit prosjekt. Det endte altså med restaurering av delebilen. Eit økonomisk tvilsamt val, for her var sjølvsagt både rote treverk, glasfiberstrie og tjukk stålplast over rust som trong fokus, i tillegg til manko på mange unike smådelar. Det har blitt mange delekjøp opp gjennom åra av brukte ting og A-Ford delar i håp om at dei kan tilpassast. I tillegg har eg etter kvart blitt ganske god på å fabrikere mine eigne reproduksjonar i aluminium og bronse. Per 2014 har eg gjennomgått heile bilen, unnateke motor og gir, til ein kostnad som nok veldig langt overstig salspotensialet for bilen. Moralen er difor å hogge det du må, og orkar du ikkje hogge, kan du likegodt gje bilen bort for det sparar du pengar på. Den største bonusen med arbeidet er at eg har gjort ting på denne bilen som nok blir betre på neste forsøk med den andre bilen.

Kva bil er det?
Etter å ha brukt åra 1925 til 1928 til å vekse seg store på den amerikanske marknaden, var 1929 nok eit godt år for Chryslerkonsernet. Dei tente gode pengar som Walter Percy nytta til aggressiv ekspansjon (merka DeSoto og Plymouth) og oppkjøp av Dodge på denne tida. Sjølv om den 4-sylindra Chrysleren no var blitt til ein Plymouth og børskrakket etterkvart gjorde sitt inntog med nesten full stopp i bilsalet, selde Chrysler fullt akseptable 92.000 bilar i 1929 derav 5.000 Serie 65 Roadsterar. Hos WPC Club USA er det ca. 20-30 Roadsterar i listene, som gjer denne til den nest mest vanlege 1929 Chrysleren per i dag, etter storebror Serie 75 Roadster (som alltid er det flest av dei spennande karosseria som overlever). Chrysler garanterte i 1929 for at dei lettaste karosseria (som ein Roadster) skulle kunne nå og halde farten i miles tilsvarande sitt serienummer. Altså i dette tilfellet 65 mph (105 km/t) som var respektabelt i 1929 for ein bil i lågare middelklasse (ca $1.000, tilsvara omtrent to A-Fordar), og representerte sikkert meir enn nok fartsressursar på den tidas amerikanske vegar. Mykje tyder òg på at Chrysler i denne tida var ganske populær i Europa. Dei hadde eigen montasjefabrikk i Nederland og europeiske salsbrosjyrer for bilane på engelsk og tysk iallefall. Her i landet har det og vore ein del Serie 65, ikkje minst opne 4-dørs, der WPC-medlem Paulus Giørtz har ein av dei 71 stykk Serie 65 Touring som blei produsert. I tillegg til denne bilen har det vore minst to til av dei 71 her i landet. Ein Serie 65 Roadster sette ein ny uthaldenheits-rekord i 1929 med 86 000 km utan stans på Avus-bana ved Berlin. Chrysler oppnådde også 5. og 6. plass under Le Mans i 1929 (to stykk Serie 75 Roadster bak fire Bentley, det året då alle Stutzane rauk ut. Hadde det ikkje vore for lekke bensintankar ville Chrysler-bilane truleg splitta Bentleyane og greidd 3 og 4. plass). Chrysler var vidare kjent for eit veldig godt balansert chassis for si tid; 1929 var fyrste året med innvendige 14" tromlar på dei hydrauliske bremsene (med totalvekt på kun 1200 kg er bremsene fullt på høgde med ein 50-tals bil), gummiopphengde fjører, pluss presis og ikkje minst lett styring og usedvanleg trekkvillig motor med full trykksmøring i ei tid når plaskesmøring enno var vel akseptert. Chrysler var også pionerar på oljefilter for auka livslengd, og hadde her ein av dei billegaste bilane på marknaden med sju-lagra veiv og sideventiltopp etter Ricardos patent (sjølv om dei ikkje betalte royalty før etter rettsak frå Ricardo). I tillegg til dette hadde Chrysler no etter fem års drift som eige firma endeleg eit design verdt å snakke om. Kanskje ikkje så mykje ein bit seg merke av i våre dagar, men 1929 modell Chrysler 65 og 75 introduserte "Air Wing Fenders", framskjermar i bølgjeform (sinus) i høve til tidlegare års sirkulære profil - slik LaSalle var først ute med i 1928 og Ford fekk i 1930. I tillegg har 1929 og 1930 Chrysler ei kun tre cm lang radiatorkappe, som gjev eit lengre og slankare design enn akselavstanden skulle tilseie. Dette utgjorde dei første åra med design verdt å nemne på ei Chrysler modellrekke.

Denne bilen
I motsetning til mange andre har eg ikkje så lett for å konsentrere meg om èin bil om gongen for å bli fort ferdig. Restaureringa av denne "delebilen" tok grovt sett 12 år frå 2000 til 2012. Deretter var det berre å hente ut skilta, tenkte eg. Sjølvsagt hadde eg ikkje tatt kontakt med Biltilsynet før bilen var ferdig, og møtet med etaten blei eit kapittel for seg sjølv. Ved kjøpet hadde eg fått vite at bilen var utrusta med eit nytt chassinummer tildelt av DMV (trafikkstasjonen) i Pennsylvania. Sidan det fylgde ein flott title med bilen som viste dette, trudde ikkje eg at det ville vera noko problem, og sannsynlegvis hadde det heller ikkje vore eit problem ved importen i år 2000. Til år 2012 hadde derimot tilsynet skjerpa inn krava etter mange rundar med å bli lurt stadig vekk på plastikk AC Cobra på 1965 papir og motorsyklar med ny ramme og deretter ny motor, framleis på gamle papir. No var det heilt uaktuelt å godkjenne mine papir med re-issued VIN-nummer, særleg då 2012 referansepublikasjonane tilsa at nye innprega VIN-numre skulle vere på 16 sifre. Det blei deretter forlanga tilleggsdokumentasjon frå USA som var etatens heilt naturlege standpunkt at eg skaffa. Ikkje minst fekk eg bevisbyrde for at bilen var original og ikkje ein replika eller eit hotrod byggesett. Den norske Trafikkstasjonen er visstnok likevel ganske ubyråkratisk til samanlikning med DMV, som vanlegvis ikkje responderer på noko som helst frå utlandet. Dei har enno ikkje svart på mine brev seinast av august 2013. Eg fekk likevel via den alltid hjelpsame, Marty Lum, kjennskap til at bilen truleg hadde vore ei eksportutgave som ny (til Sør-Amerika?). Seinere var den teken inn igjen til USA på 80-talet og den gong gjeve nytt åttesifra VIN-nummer då dei ikkje forstod noko av den utydelege FEDCO-plata på dashbordet. Originalt chassisnummer på slike bilar er nemleg ført opp på ei kode-brikke på dashbordet og eg greier å tyde berre fire av seks sifre. Det er diverre ikkje nok til å identifisere bilen sjølv med godvilje frå Chrysler Historical og deira teneste med å skaffe build cards. Det løyste seg til slutt hausten 2013 etter 14 månaders stillstand. Då stilte eg med god hjelp opp på Trafikkstasjonen i Skien med to 1929 Chrysler på kvar sin hengar og kunne med stor tyngde vise til at den oransje bilen var identisk til ein gammal norsk bil og på ingen måte noko hop-plukk frå 90-talet med nytt chassisnummer slengt etter seg av DMV Pennsylvania. Deretter var det berre å vente i fire nye månader for sentral behandling og vips var bilen godkjent etter berre 18 månaders venting.

I dag køyrer eg då rundt med min tidlegare "delebil" medan eg enno ventar på at den opprinnelege skal bli ferdig. Eg har ikkje turt å køyre i 105 km/t enno, men 85 går ganske bra. I motsetning til mange andre gamle bilar er det dessutan moro å køyre i rundkøyringar med denne. Sannsynlegvis var bilen grøn og svart som ny, men sidan eg uansett kjem til å tape pengar på denne, bestemte eg meg for ein meir iaugnefallande fargekombinasjon når eg lakka. Ting tyder på at oransje/svart kombinasjonen òg var ganske utbreidd på slutten av 20-talet, men i oktober 1929 forsvann dei brått saman med andre skire og optimistiske fargar.

Etterspel
Dersom det er andre WPC-medlemer som er interessert i bilar frå ein periode når Chrysler var nyskapande og absolutt i front, er det berre å ta kontakt ( flathead323@gmail.com ). Eg trur nok at eg etter 40 år er av dei fem som veit mest om 1929-utgåvene, og elles har brukbar greie på det meste av Chrysler mellom 1925 og 1933.

Tekst og foto: Narve Nordanger.

[Tilbake]

Tidligere Månedens bil